1993; MADIMAK – BAŞBAĞLAR, BİRARADA YAŞAMAK

Size üzerinden 28 yıl geçen Madımak katliamı ve Başbağlar katliamı vesilesiyle doksanlı yıllardan ama özellikle 1993 yılından ve “bir arada yaşamak” hedefimizden bahsedeceğim. Doksanlı Yıllar özellikle faili meçhul cinayetlerle anılan bir yıldır.

1993 yılı “Lucky S” adındaki Panama bandıralı bir gemide 15 ton uyuşturucunun yakalanmasıyla başladı. 24 Ocak 1993’te hepimiz rahmetli Uğur Mumcu suikastı ile sarsıldık. Uğur Mumcu o günlerde özellikle Kürt meselesinin demokratik çözümünden, devletin içindeki bazı kişilere kadar uzanan uyuşturucu trafiğinden ve Türkiye’de konuşlanan Çekiç Gücün Türkiye’yi terk etmesinin gerekliliğinden bahsediyordu.
Uğur Mumcu suikastinden sonra bu kez Musevi işadamı Jak Kamhi bir suikast girişimine maruz kaldı fakat olaydan yara almadan kurtuldu.
Şubat’ın 5’inde Adnan Kahveci, eşi ve kızı ile tuhaf bir trafik kazasında hayatını kaybetti. Kahveci bir Kürt raporu yazıyordu, yolsuzluklar üzerine kafa yoruyordu, o sıralarda cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Turgut Özal’ın aktif siyasete dönmesi projesini yürütüyordu.

17 Şubat günü dönemin Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Eşref Bitlis’i kaybettik. Rahmetli Eşref Bitlis Paşa da Kürt sorununun demokratik çözümü ve Çekiç Gücün Türkiye’den ayrılması üzerinde çalışıyordu.
17 Nisan 1993’te sekizinci Cumhurbaşkanımız Turgut Özal hayatını kaybetti. Kürt Sorunu üzerine özel bir önem veren Turgut Özal’ın vefatından bir gün önce Abdullah Öcalan’ın da süresiz ateşkes ilan ettiğini notlarımıza ekleyelim.
1993’ün Mayıs ve Haziran ayları yoğun PKK eylemleri ile geçti: 25 Mayıs’ta, Bingöl-Elazığ karayolunda yeni teskere almış 33 er şehit edildi. 30 Haziran’da Van şehir merkezindeki Yenigün Oteli ateşe verildi ve 11 sivil hayatını kaybetti. 2 Temmuz günü ise Şırnak’daki Çelik Karakolu PKK tarafından basıldı ve 16 er şehit edildi.

Aynı gün, 2 Temmuzun akşam saatlerinde bu kez Madımak Katliamı olarak tarihe geçen olayı yaşadık. Kundaklanan otel içerisinde yanarak ve boğularak katledilenlerin ikisi otel çalışanı, 33’ü Pirsultan Abdal Şenlikleri vesilesiyle kente gelen sanatçılar ve yazarlardı. Kitle protestolarının hedefinin merkezinde yer alan Aziz Nesin de bu faciadan kurtulanlar içindeydi. Madımak katliamından tam üç gün sonra 5 Temmuz gecesi Erzincan’ın Başbağlar köyü PKK tarafından basıldı ve 33 köylü kurşuna dizilerek öldürüldü.

18 Temmuz’da PKK bu kez Van’ın Bahçesaray ilçesine bağlı Sündüz yaylasında 26 sivili öldürdü. 1993 Ağustos ayında Bitlis’in Mutki ilçesinde bir otobüs tarandı ve 15 kişi öldü yine aynı ay içerisinde Iğdır’da 14 asker şehit edildi. 1993 Eylül ayı başında HEP olarak bildiğimiz dönemin Halkın Emek Partisi kurucularından Mehmet Sincar Batman’da uğradığı silahlı saldırı sonucu katledildi.

22 Ekim 1993 günü Diyarbakır Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Bahtiyar Aydın suikast sonucu öldürüldü. Bahtiyar Aydın da Kürt sorununun demokratik yöntemlerle çözülebileceğini savunuyordu. Yine Ekim ayında Siirt Şirvan’da 23 kişi, Tunceli Pertek’de dört öğretmen Siirt Baykan’da 22 köylü katledildi. Ekim ayının en büyük eylemi Erzurum’un Çat ilçesi Yavi beldesinde meydana geldi. Yapılan baskında 35 sivil hayatını kaybederken 500 kişi yaralandı.
4 Kasım 1993’te bir faili meçhul cinayete daha şahit olduk. Emekli Binbaşı Cem Ersever bir cinayete kurban gitti. JİTEM hakkında açıklamalar yapacağını duyurmuştu.
Bunlar 93 yılının bile tamamı değil. Uzatmak mümkün ama bu programın amacı özellikle farklı kimlikler ve bir arada yaşama hedefimiz. Bu yüzden burada kesiyorum.

Farklı kimlikler konusu açıldığında en yukarıdakinden en aşağıdakine bir takım kişiler bencilce, pervasızca hatta küstahça tek tipleştirmenin yegane çözüm olduğunu savunur. Tektipleştirmeden kastı, hepimizin ona benzetilmesi. İkinci olarak bu tektipleştirme girişimleri her zaman toplumu germiş, çatışma potansiyelini arttırmış ve acılarla sonuçlanmıştır.
Tektipleştirmeciler, kafalarındaki devletin bekası yani devletin devamlılığı için tek tipleştirmenin bir zorunluluk olduğunu söylerler. Tektipleştirmeciler türlü yöntemlerle kendi söylediklerinin mutlak doğrular olduğunu dayatırlar ve bunları aynı zamanda tabulaştırırlar, yani tartışılmaz hale getirirler.
Tektipleştirme heveslilerinin nihai beklentisi ötekilerin kendisine “koşulsuz itaat”idir. Hâlbuki bir arada yaşamak ancak gönüllü bir sözleşmeyle, hukuk kültürüyle ama en önemlisi karşılıklı gerçek bir saygıyla inşa edilebilir.
Bu saydıklarımız ancak bir toplum sözleşmesi ile ve bu sözleşmeye dayalı bir anayasayla, hukukun üstünlüğü ilkesini ayakta tutmakla ve bir hukuk devletini birlikte inşa etmekle ulaşılabilecek noktalardır.
Nazır Cihangir İslam
@cihangirislam
@cihangirislamtbmm
#cihangirislam
#CHP
#TBMM
#DoksanlıYıllar
#1993
#Madımak
#Başbağlar
#AdnanKahveci
#TurgutÖzal
#EşrefBitlis
#